Anna Czajkowska
ZNAKOMITA HISTORYJA Z SUPRAŚLA NA ZAKOŃCZENIE GORZKICH ŻALI / www.teatrdlawas.pl

(…) Piotr Tomaszuk nie zmienia tekstu, nie udziwnia, z wielką starannością stara się oddać obraz misterium, umiejętnie przekształcony w scenariusz, podkreślając dramaturgiczne zdolności autora sprzed wieków. Jak sam podkreśla, „Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim ze czterech Świętych Ewanjelistów zebrana a wirszykami spisana przez księdza Mikołaja z Wilkowiecka zakonnika częstochowskiego” jest jednym z cenniejszych zabytków polskiego piśmiennictwa teatralnego. „Jestem zachwycony tym, z jak ogromnym wyczuciem sceny pisał go autor i jak ten tekst sprawdza się teatralnie” – mówi. Oczywiście nie obyło się bez pewnych modyfikacji i uwspółcześniających elementów. W adaptacji Tomaszuka, klimat średniowiecznego misterium zlewa się z realiami podlaskiej wsi. Ale zyskuje też szerszy wymiar – skłania do refleksji nad ciągłością naszej narodowej tradycji oraz wiary i jej miejsca w dzisiejszym życiu.

Reżyser podszedł do tekstu z pewną „przewrotnością”, odwołując się do stylistyki i poetyki teatru Tadeusza Kantora i „pojęć ze świata, który sam Kantor definiował jako teatr śmierci”. Przedstawienie cechuje z jednej strony niezwykła prostota i swoista ludyczność, a z drugiej strony nie brak mu rozmachu, który znakomicie sprawdza się na dużej scenie Teatru Studio. To spore wyzwanie dla twórców spektaklu, bowiem scena w Supraślu jest dużo mniejsza, bardzo kameralna. Warto docenić dopracowany ruch sceniczny, pozwalający śledzić płynne przechodzenie z jednej sceny do drugiej. Ułatwia je niezwykła scenografia autorstwa Mateusza Kasprzaka. Stanowi ona jeden z ważniejszych elementów inscenizacji, wprowadzając nas w klimat wielkanocnego misterium, nadając mu rys wzniosłości i zarazem nie unikając skojarzeń z jasełkami. Mateusz Kasprzak wykorzystał fragmenty malarstwa średniowiecznego i renesansowego autorstwa Giotta, Duccia oraz Hansa Memlinga, dzięki czemu widowisko nabiera plastyczności, silnie działa na wyobraźnię i zmysły. Odpowiednio podświetlone malunki na wyprawionej skórze jawią się przed oczami widzów, by po chwili zniknąć.

Oprócz powagi, inscenizacja ma w sobie mnóstwo elementów humoru i groteski, komizmu sytuacyjnego i słownego. Już same rekwizyty – na przykład symboliczne pieniądze z napisem petunia, a na odwrocie olet, elementy kostiumów – wielkie diabelskie rogi, wprowadzają nas w nastrój rubasznej zabawy. Podobnie kwestie bohaterów, znakomicie brzmiące w ustach aktorów Teatru Wierszalin. Cieszy fakt, iż Piotr Tomaszuk zachował piękny, barwny i intrygujący język, który mimo archaizmów staropolskiej mowy pozostaje zrozumiały. Wypracowana dykcja i kunszt aktorski artystów z Wierszalina pozwala docenić jego urok i niepowtarzalny koloryt. (…)